Dự thảo Quyết định của Việt Nam về việc cấp các khoản vay và bảo lãnh để mở rộng quy mô tại nước ngoài

4 Tháng 10, 2022

Trong bối cảnh thị trường trong nước ngày càng trở nên cởi mở hơn, và nền kinh tế đã phát triển đến mức độ mà các công ty trong nước có thể hưởng lợi từ nguồn vốn nước ngoài để tạo điều kiện cho hoạt động kinh doanh quốc tế, có lẽ đã đến lúc Việt Nam cần áp dụng khuôn khổ pháp lý chặt chẽ hơn trong việc cấp các khoản vay và bảo lãnh nước ngoài. Trong khi cơ sở pháp lý để các công ty trong nước cấp các khoản vay và bảo lãnh như vậy đã có từ vài năm trước,^[1] quy định này không khả thi trên thực tế vì quy định hiện hành yêu cầu Thủ tướng Chính phủ phê duyệt các khoản vay hoặc bảo lãnh ra nước ngoài mà không quy định các thủ tục chi tiết để có được sự chấp thuận đó.

Trong bối cảnh đó, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đã chuẩn bị dự thảo quyết định của Thủ tướng Chính hướng dẫn thủ tục trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt khoản vay hoặc bảo lãnh ra nước ngoài (“Dự Thảo Quyết Định của Thủ Tướng Chính Phủ”). Trong nội dung cập nhật pháp luật này, chúng tôi thảo luận về các nội dung nổi bật của Dự Thảo Quyết Định của Thủ Tướng Chính Phủ.

Hai Thủ Tục Riêng Biệt

Dự Thảo Quyết Định của Thủ Tướng Chính Phủ quy định hai thủ tục riêng biệt để xin phê duyệt về việc cấp các khoản vay hoặc bảo lãnh ra nước ngoài. Quy định thứ nhất áp dụng khi công ty trong nước cấp khoản vay hoặc bảo lãnh liên quan đến dự án đầu tư ra nước ngoài của công ty đó. Nói một cách đơn giản, dự án đầu tư ra nước ngoài là dự án do nhà đầu tư trong nước (thường là nhà đầu tư vốn chủ sở hữu) thực hiện bên ngoài lãnh thổ Việt Nam. Dự án này phải được Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Thủ tướng Chính phủ hoặc Quốc hội chấp thuận tùy theo quy mô đầu tư. Quy định thứ hai áp dụng khi công ty trong nước cấp khoản vay hoặc bảo lãnh ra nước ngoài không thuộc phạm vi của một dự án đầu tư ra nước ngoài. Ví dụ, một công ty trong nước cấp bảo lãnh liên quan đến việc tài trợ cho chi nhánh ở nước ngoài của công ty đó. Cần lưu ý rằng trong cả hai trường hợp, hình thức cấp tín dụng ra nước ngoài này chỉ được cung cấp trong phạm vi nhóm công ty. Do đó, một công ty trong nước không thể cấp khoản vay hoặc bảo lãnh, hoặc vì lợi ích của, một tổ chức nước ngoài không có liên kết với công ty đó.

Cấp Khoản Vay Hoặc Bảo Lãnh Ra Nước Ngoài Đối Với Dự Án Đầu Tư Ra Nước Ngoài 

Trong bối cảnh này, khi công ty trong nước muốn đầu tư ra nước ngoài, trước tiên có thể được Thủ tướng Chính phủ chấp thuận về nguyên tắc (“CTNT”) nếu, trong số những công ty khác, công ty này đề xuất đầu tư 800 tỷ đồng trở lên ra nước ngoài, hoặc được Quốc hội chấp thuận nếu, trong số những công ty khác, dự án có vốn đầu tư ra nước ngoài từ 20 nghìn tỷ đồng trở lên. Sau khi có được CTNT, Bộ Kế hoạch và Đầu tư sẽ cấp cho nhà đầu tư giấy chứng nhận đầu tư ra nước ngoài, đây là chấp thuận chính thức của dự án (“Chấp Thuận BKHĐT”). Trong trường hợp giá trị đầu tư thấp hơn các ngưỡng nêu trên và không yêu cầu CTNT thì chỉ cần Bộ Kế hoạch và Đầu tư phê duyệt.

Theo Dự Thảo Quyết Định của Thủ Tướng Chính Phủ, công ty trong nước có thể cấp khoản vay hoặc bảo lãnh cho tổ chức nước ngoài được thành lập để thực hiện dự án đầu tư ra nước ngoài đã được phê duyệt. Nếu dự án đầu tư ra nước ngoài phụ thuộc vào CTNT, khoản vay hoặc bảo lãnh ra nước ngoài sẽ được xem xét trong quá trình đánh giá CTNT và Quy trình Chấp Thuận BKH&ĐT. Do đó, cơ cấu vốn của giao dịch đầu tư ra nước ngoài, bao gồm các khoản vay và bảo lãnh ra nước ngoài, được quy định cụ thể và phê duyệt trong CTNT và Chấp Thuận BKH&ĐT. Trong trường hợp dự án đầu tư ra nước ngoài không phụ thuộc vào CTNT, khoản vay hoặc bảo lãnh đó chỉ được quy định và phê duyệt trong Chấp Thuận BKH&ĐT. Trong mọi trường hợp, nếu khoản vay hoặc bảo lãnh được xem là một phần của dự án đầu tư ra nước ngoài, quy trình phê duyệt dự án cũng có chức năng như phê duyệt việc tài trợ tại nước ngoài và không yêu cầu phê duyệt bổ sung theo Dự Thảo Quyết Định của Thủ Tướng Chính Phủ.

Cấp Khoản Vay Hoặc Bảo Lãnh Ra Nước Ngoài Không Thuộc Phạm Vi Dự Án Đầu Tư Ra Nước Ngoài

Việc cấp các khoản vay hoặc bảo lãnh ra nước ngoài không thuộc phạm vi của dự án đầu tư ra nước ngoài cũng khá phổ biến. Trong những trường hợp như vậy, CTNT hoặc Chấp Thuận BKH&ĐT là không cần thiết, do đó, các thủ tục rà soát các dự án đầu tư ra nước ngoài không được áp dụng. Thay vào đó, Dự Thảo Quyết Định của Thủ Tướng Chính Phủ ấn định các điều kiện cụ thể về việc cấp các khoản vay hoặc bảo lãnh ra nước ngoài khi bên cho vay hoặc bên bảo lãnh trong nước không thực hiện dự án đầu tư ra nước ngoài có liên quan. Ngoài ra, công ty trong nước cần có được chấp thuận của Thủ tướng Chính phủ để thực hiện tài trợ tại nước ngoài mà không có dự án đầu tư ra nước ngoài liên quan.

Như đã lưu ý ở trên, bên vay nước ngoài hoặc pháp nhân được bảo lãnh phải là công ty thuộc nhóm doanh nghiệp của bên cho vay hoặc bên bảo lãnh trong nước. Ngoài ra, bên cho vay hoặc bên bảo lãnh trong nước phải đáp ứng một số điều kiện về hoạt động và tài chính, bao gồm: (a) bên cho vay hoặc bên bảo lãnh trong nước phải được thành lập ít nhất 5 năm; và (b) bên cho vay hoặc bên bảo lãnh trong nước phải có lãi từ hoạt động kinh doanh và không có các khoản nợ hoặc thuế quá hạn ở nước ngoài trong hai năm liên tiếp liền trước đó. Cuối cùng, việc giải ngân khoản vay hoặc thanh toán bảo lãnh phải được lấy từ nguồn vốn chủ sở hữu hoặc lợi nhuận sau thuế của bên cho vay hoặc bên bảo lãnh trong nước, và vì mục đích này, bên cho vay hoặc bên bảo lãnh trong nước phải sở hữu ngoại tệ được tạo lập từ hoạt động kinh doanh của bên đó để tài trợ cho việc giải ngân hoặc thanh toán nêu trên. Dự Thảo Quyết Định của Thủ Tướng Chính Phủ chưa có quy định cụ thể về bằng chứng bằng văn bản mà bên cho vay trong nước phải cung cấp để chứng minh khả năng cung cấp ngoại tệ của họ, nhưng Dự thảo quy định cụ thể về việc cấm bên cho vay trong nước mua ngoại tệ từ các ngân hàng trong nước để tài trợ cho hoạt động tài trợ ra nước ngoài của họ. Kết quả là, công ty chỉ tạo ra doanh thu bằng đơn vị Đồng không thể thực hiện tài trợ tại nước ngoài theo Dự Thảo Quyết Định của Thủ Tướng Chính Phủ.

Kết luận

Dự Thảo Quyết Định của Thủ Tướng Chính Phủ có thể được xem như là bước phát triển đáng hoan nghênh trong lĩnh vực lập pháp. Mặc dù Dự thảo này đi kèm với các điều kiện nghiêm ngặt mà, tại thời điểm hiện tại, sẽ không tạo điều kiện cho các cơ cấu tài chính tự do hơn ngoài phạm vi của dự án đầu tư ra nước ngoài, các tổ chức hoạt động trong lĩnh vực ngân hàng có thể xem đây là bước đầu tiên hướng đến một khuôn khổ pháp lý mạnh mẽ và chặt chẽ hơn trong việc quản lý hoạt động tài trợ ra nước ngoài của các công ty trong nước.

—

^[1]    Pháp lệnh Ngoại hối số 28/2005/PL-UBTVQH11 (Ủy ban Thường vụ Quốc hội, ngày 13 tháng 12 năm 2005), được sửa đổi bổ sung bởi Pháp lệnh số 06/2013 (Ủy ban Thường vụ Quốc hội, ngày 18 tháng 3 năm 2013), Điều 19.2.

Tác giả

Xem bài viết đăng tải trên Lexology tại ĐÂY